Co tam MENie w egzaminach?

Zgodnie z zapowiedzią – rozpoczynamy prezentacje omówienia proponowanych zmian w Ustawie o Systemie Oświaty.

W tej „paczce” niemal wszystko , co związane  z egzaminami zewnętrznymi, a co ma ulec zmianie.

1.    Tegoroczny sprawdzian przeprowadzany w klasie VI będzie ostatnim – zdaniem MEN miał on charakter powszechnej diagnozy, bez istotnego wpływu na rekrutację do gimnazjów, za to ze skutkiem dla ukończenia szkoły (nieprzystąpienie do niego oznaczało nieukończenie szkoły, bez względu na wynik klasyfikacji w klasie VI). Rezygnacja pozwoli na zaoszczędzenie ok. 9,5 mln zł rocznie, skutek w postaci zdiagnozowania poziomu kompetencji uczniów potrzebnych choćby dla obliczenia „oswojonego” już w gimnazjach wskaźnika EWD da się, zdaniem projektodawcy,  osiągnąć w inny sposób.
Naturalną konsekwencją zmiany będzie rezygnacja z dniem 1 września 2016 roku  z prowadzenia ewidencji egzaminatorów w zakresie sprawdzianu przeprowadzanego w ostatnim roku szkoły podstawowej.

2.    Drogą prowadzącą do tego samego celu ma być zobowiązanie od roku szkolnego 2017/2018 CKE do udostępniania  we wrześniu szkołom (w obecnym stanie prawnym: gimnazjom)  elektronicznej wersji testów diagnostycznych, z których każda szkoła będzie mogła, na zasadzie dobrowolności, skorzystać w celu wstępnej oceny poziomu wiadomości i umiejętności uczniów rozpoczynających w  niej naukę. Testy diagnostyczne będą przygotowywane w zakresie analogicznym do obecnie przeprowadzanego sprawdzianu w klasie VI szkoły podstawowej, CKE opracuje i udostępni także wskazówki dla ich oceniania. Prace uczniów będą sprawdzali nauczycieli szkoły przeprowadzającej badanie, także w szkole zostaną podjęte decyzje o wykorzystaniu wyników (np. ich wprowadzenie do kalkulatora EWD, ale także- znając niedobrą tradycję części szkół- do wystawienia ocen cząstkowych).

Szkoły podstawowe, jeśli zechcą poznać zanimizowane wyniki swoich absolwentów będą musiały porozumieć się w tej sprawie z gimnazjami.

3.    Sprawdzian szóstoklasisty rzeczywiście miał niewielki wpływ na rekrutację do gimnazjów- absolwenci szkół podstawowych mają zagwarantowane miejsca w gimnazjach rejonowych. Rekrutacja w trybie konkurencyjnym dotyczy jedynie publicznych szkół/oddziałów dwujęzycznych, międzynarodowych, sportowych i mistrzostwa sportowego –wyniki sprawdzianu były w nich jednym z kryteriów naboru. Zgodnie z propozycją  zostaną zastąpione ocenami z języka polskiego, matematyki i języka obcego nowożytnego, wymienionymi na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej.

Wynik ze sprawdzianu przeprowadzanego w klasie VI szkoły podstawowej mógł stanowić jedno z kryteriów branych pod uwagę w postępowaniu rekrutacyjnym na  wolne miejsca w publicznych gimnazjach. Rezygnacja z przeprowadzania tego sprawdzianu niczego w tym przypadku nie zmienia, ponieważ organy prowadzące ustalając corocznie kryteria naboru  mogą zastąpić to kryterium innym, np. przyznając punkty rekrutacyjne za oceny na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej.

4.    Nie proponuje się żadnych istotnych zmian w formule egzaminu gimnazjalnego (poza prawem do sfotografowania pracy przedstawionej egzaminowanemu do wglądu) - zapewne w związku z niejasną wciąż przyszłością gimnazjów.

5.    W zasadzie kosmetyczne są zmiany dotyczące egzaminu maturalnego i potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. Kosmetyczne- z punktu widzenia szkoły czyli faktycznego realizatora większości procedur maturalnych.
Jeśli popatrzymy jednak na ich znaczenie dla instytucji odpowiedzialnych za przygotowanie tych egzaminów  i ustalenie wyników oraz samych zdających – zmiany są istotne i mogą nieźle zamieszać w kalendarzu wakacyjno-urlopowym maturzystów i pracowników CKE i OKE.

Ich istotą jest nadanie, od przyszłego roku, osobom przystępującym do egzaminu maturalnego oraz egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie prawa odwołania się od ustalonego przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej wyniku weryfikacji sumy punktów z części pisemnej egzaminu maturalnego i części pisemnej egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie do Kolegium Arbitrażu Egzaminacyjnego, składającego się z doświadczonych egzaminatorów oraz ekspertów, specjalizujących się  w danej dziedzinie nauki. Więcej o procedurze odwołania napiszemy po jej przyjęciu przez Parlament- obowiązywać ona będzie bowiem najwcześniej od 1 stycznia 2017.

Tutaj zauważmy jedynie, że trwać ona może nawet 35 dni od dnia przekazania odwołania przez dyrektora OKE do CKE. Jeśli dodamy do tego czas trwania procedury weryfikacyjnej (przeciętnie 10- 14 dni) to w połączeniu z informacją, że cały proces może rozpocząć się najwcześniej w ostatnich dniach czerwca (przekazanie wyników matury zdającym) - ostateczny wynik może być ustalony nawet w połowie sierpnia – czyli po zakończeniu rekrutacji na wyższe uczelnie (a przynajmniej ich oblegane kierunki). Uczelnie wyższe zobowiązano więc w projekcie do uwzględnienia w uchwale rekrutacyjnej zasad przeprowadzenia rekrutacji uzupełniającej dla tej kategorii kandydatów.

6.    Wcześniej, bo już w tym roku szkolnym osoby wnioskujące o dokonanie weryfikacji przyznanej liczby punktów  będą mogły wykonywać fotografię swojej pracy egzaminacyjnej podczas dokonywania wglądu. Od przyszłego roku uprawnienie to  będzie przysługiwało również uczniom przystępującym do sprawdzianu  i egzaminu gimnazjalnego;

7.    Porządkujący charakter ma ustalenie, że  w przypadku gdy uczeń lub absolwent wystąpi z wnioskiem o weryfikację sumy punktów z egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej będzie zobligowany wyznaczyć do tej weryfikacji innego egzaminatora niż tego, który sprawdzał i oceniał pracę.

8.    Podobny charakter ma zapis, że  opłata za egzamin maturalny (oraz egzaminy eksternistyczny potwierdzający kwalifikacje w zawodzie  i nie będzie podlegała zwrotowi w przypadku gdy zdający zgłosi deklarację, ale do egzaminu nie przystąpi.  Przypomnijmy, że dotyczy to absolwentów, którzy po raz trzeci i kolejny przystępują do egzaminu maturalnego z tego samego przedmiotu obowiązkowego lub z tego samego przedmiotu dodatkowego.

9.    Ważne dla pewnych grup zdających  są kolejne zapisy porządkujące:

     a) absolwent, który ze względu na niepełnosprawność lub stan zdrowia trwale nie posługuje się mową, jest zwolniony z części ustnej egzaminu maturalnego,
     b) dostosowanie  warunków przystąpienia do egzaminu maturalnego dla absolwentów niebędącym obywatelami polskimi, którym ograniczona znajomość języka polskiego utrudnia zrozumienie czytanego tekstu odbywa się na podstawie pozytywnej opinii rady pedagogicznej i  może dotyczyć    wszystkich przedmiotów egzaminacyjnych,  z wyjątkiem języka obcego nowożytnego, języka mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języka regionalnego, w przypadku których ograniczona znajomość języka polskiego nie jest uzasadnieniem dla zastosowania dostosowań,
     c) prawo zwolnienia z przystąpienia do danego zakresu albo poziomu odpowiedniej części egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego z danego przedmiotu albo części pisemnej egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz przyjmowania laureatów i finalistów  w pierwszej kolejności do szkół publicznym pozostawiono tylko laureatom i finalistom olimpiad przedmiotowych odbierając je laureatom i finalistom turniejów.